چطور باید برای کنکور مطالعه کنیم؟
روش مطالعه بنیادی ترین کاریه که برای موفقیت در کنکور داشته باشی. مطمئن باش بدون رعایت روش مطالعه درست، مطالب درسی رو سخت و دشوار یاد می گیری، درک نمی کنی و خیلی زود فراموش می کنی.
روش مطالعه درست، همان روش یادگیری مغز است. ما باید براساس سیستم های مغزی عمل کنیم و بعدش انتظار داشته باشیم مطالب را به خوبی درک کنیم و به خاطر بسپاریم.
روش مطالعه درست همان دفترچه راهنمای استفاده از مغزه. اگه بر اساس اصول این دفترچه پیش بریم، مغز ما هم کارش رو بدرستی انجام میده و برای کنکور هیچی بهتر از این نیست که یه ذهن قوی و قدرتمند و آماده داشته باشیم. معلومه که اگر روش مطالعه درست نباشه، هیچ یک از خواسته های ما در رابطه با موفقیت در ازمون ها و کنکور بدست نمیاد.
ساده ترین روش مطالعه صحیح برای کنکور و جذب انبوه اطلاعات استفاده ازتکنیک فاصله گذاریه. پژوهشگران این روش رو در زمینه‌ی یادگیری «یکی از چشمگیرترین پدیده‌ها» می‌دونن.
وقتی چیزی جدید یاد می‌گیری مغزت این آموخته جدید را در نورون‌ها ذخیره می‌کنه. بعدش این نورون‌ها با نورون‌های حاوی دانسته‌های پیشین ارتباط برقرار می‌کنن و شبکه‌ای از معانی به هم پیوسته رو شکل می‌دن. اما تقویت این نورون‌ها و گسترش شبکه معنایی با یک بار تلاش، کار آسانی نیست. این یعنی برای مغز ممکن نیست که گذرگاه‌های عصبی را تنها در یک روز به حدی گسترش بده که آموخته‌های جدید برای همیشه در ذهن ذخیره بشن برای همین نیاز به تکرار داریم به همین دلیل اگر موضوعی را طی یک یا دو روز به سختی مطالعه کنی، با این که ساعت های طولانی را هم صرف مطالعه کردی ولی به نتیجه‌ی مناسبی دریادآوردن آن مطالب نمی رسی.
پژوهش‌ها نشان دادن اگر مغز را در معرض اطلاعات جدید بگذاری و بعد دست کم یک روز تا مطالعه بعدی صبر کنی، به نتیجه‌ی بهتری در به یاد‌آوردن آن اطلاعات می رسی. در این مدت مغز فرصت پیدا می کنه تا ارتباطات عصبی شکل‌گرفته را تقویت کنه؛ بنابراین دفعه‌ی بعد که در معرض همان اطلاعات قرار می گیری، از نظر فیزیکی برای استحکام ارتباطات، آمادگی بیشتری داری. مثلا مطالعه‌ی موضوعی طی یک هفته، روزی یک بار بهتر از مطالعه‌ی ۳۰ باره آن در یک یا دو روزه. با این که تکرار کمتری داشتی، اما همگام با روند طبیعی مغز برای ذخیره سازی اطلاعات پیش رفتی. در مورد کنکور و هنگامی که یک سال برای آماده‌سازی فرصت داری، شرایط کمی متفاوت، اما اصول و مبانی یکسانه. در نحوه مطالعه صحیح برای کنکور باید به دفعات و با فاصله، اطلاعات لازم را به مغزت بفرستی.
ما برای اصلاح روش های مطالعاتی مون دقیقا باید همان مسیری رو بریم که برای یادگرفتن مهارت دوچرخه سواری رفتیم، همانطوری کم کم مهارت دوچرخه سواریی رو بدست آوردیم و رفته رفته با تمرین و تکرار حرفه ای تر شدیم، اینجا هم همینه. با تمرین و تکرارهای درست و علمی نیاز داریم تا بتونیم خوب یاد بگیریم و درست پردازش کنیم و سریع به خاطر بیاریم.
اینجا باش تا برای همیشه، روش مطالعه و یاد گیریت رو اصلاح کنی و از یادگیری لذت ببری.
روش مطالعه چه جوری باید باشه؟
بریم سروقت اینکه بالاخره چطور باید بخونیم تا خوب یادبگیریم و فراموش نکنیم
مرحله اول: قفسه سازی
در مرحله اول بخشی از کتاب رو که می خوای مطالعه کنی، انتخاب می کنی. در این مرحله متن خوانده نمی شه بلکه یکسری اطلاعات اولیه از فصل و موضوعات فصل بدست میاری، اینکه چه موضوعات و بخش های داره، روند مطالب به چه شکلی هست، شکل های کتاب رو بررسی می کنی و به دوتا سوالی که جلوتر مطرح می شه، جواب پیدا می کنی.
شما برای داشتن یه کتابخانه منظم و مرتب، اول از همه به قفسه کتاب نیاز داری. ذهن هم همینطوره قبل از هر مطالعه ای اول باید قفسه سازی مطالب رو انجام بدی بعد مطالبی که یاد می گیری رو در جای خودش در قفسه کتاب حافظه ات جا بدی. برای اینکار قبل از شروع به یادگیری مبحثی، اول از همه برو سراغ سرتیتر های فصل و یکی یکی سرتیترها رو بخون و برای هر کدومشون دو تا سوال مهم از خودت بپرس:
- من در مورد این سرتیتر چه اطلاعات و دانش قبلی دارم؟
- با توجه به موضوع سرتیتر احتمالا قراره چه اطلاعات و دانشی بدست بیارم؟
جواب دادن به سوال اول نقشش اینه که دانش و اطلاعات قبلی خودت رو در مورد موضوع مورد مطالعه، بازیابی و به روز بکنی تا بتونی مطالب جدید رو با ربط دادن به مطالب قبلی، بهتر در حافظه خودت بگنجونی و در واقع مطالب جدید رو در همون قفسه مرتبط با مطالب قبلی بذاری تا پیدا کردنش راحت تر باشه.
جواب دادن به سوال دوم هم ذهنت رو برای یادگیری مطلب جدید کنجکاو می کنه و یه جورایی مغزت دلیلی برای یادگیری پیدا می کنه و کمتر برای فهم مطالب مقاومت به خرج می ده.
یادت نره یادگیری برای مغز زمانبر و هزینه بر هست به همین دلیل قبلش باید با مغزت صحبت کنی تا برای صرف کردن این هزینه، راضی بشه.
نکته:
کلید یادگیری، سواله. تا زمانی که سوال و خلائی در ذهنت شکل نگیره، ذهن تمایلی به یادگیری از خودش نشون نمیده. پس تا می تونی ذهن رو برای یادگیری کنجکاو و مشتاق کن.
مرحله دوم: یادگیری
حالا که با اجرای مرحله قبلی ذهنت آماده است و پذیرای مطالب جدیده، باید بری سروقت یادگیری مطالب جدید، ولی چه شکلی؟
پائینِ هر سرتیتری چند پاراگراف توضیح در مورد همان سرتیتر، بیان شده. شما این پاراگراف ها رو با دقت می خونی و هدفت فقط اینه که یاد بگیری و بفهمی قضیه از چه قراره. به هیچ عنوان قصد اینو نداشته باش که خط به خط حفظ بشی. فقط مهم اینه که بعد از اتمام مطالب، بتونی دستت رو بذاری روی پاراگراف ها و به بیان و زبان خودت بتونی هرچی یاد گرفتی رو توضیح بدی. اگه اینکار رو تونستی انجام بدی، پس مطلب رو فهمیدی و یاد گرفتی اگر هم قسمت هایی رو خوب متوجه نشده باشی هم می تونی دوباره اون مطلب رو با دقت و توجه بیشتری بخونی.
حالا که مطالب سرتیتر اول رو خوب یادگرفتی همین روال رو برای سرتیترهای بعدی و توضیحاتش هم انجام بده.
بعد از اینکه کل حجم مورد نظر رو مطالعه کردی، یکبار دیگه از اول تمامی مطالبی که جدیدا یاد گرفتی رو بازیابی کن. به این شکل که با یه کاغذ قسمت پاراگراف ها رو می پوشونی و با نگاه کردن به سرتیتر، تمام اونچیزی که می دونی رو بازگو می کنی. در اینجا اگه مطلبی باشه که خوب متوجه نشده باشی یا در حافظه ات ذخیره نشده باشه، خودش رو نشون میده و تو با مطالعه مجدد می تونی یادگیری ات رو کامل کنی.
مرحله سوم: یادداشت برداری
بعد از اینکه خوب مطالب رو یاد گرفتی حالا وقتشه که با استفاده از درک و فهم خودت، از مطالبی که خوندی یادداشت برداری درختی و خلاصه نویسی انجام بدی.
این یادداشت برداری بهت کمک می کنه، هم عمیقتر مطالب درسی رو متوجه بشی و ارتباطشون رو با هم درک کنی و هم اینکه یه خلاصه نویسی خوب و مفید برای مرور های بعدی داشته باشی.
در این مرحله با استفاده از نقشه های ذهنی، الگو های یادآوری هم برای خودت ایجاد کن و برای یادآوری مطالب، کلید واژه ها رو یادداشت کن تا بعدها بهتر بتونی مطالب مهم رو به یاد بیاری.
مرحله چهارم: مرور معکوس
مرور معکوس یعنی اینکه خودت رو برای انچه که یاد گرفتی، محک بزنی. برای اینکار اول سوالهایی که در کتاب درسی هست رو جواب بده و بعدش با حل چند تست آموزشی، هم با نحوه طرح سوالات آشنا می شی و هم از طریق درگیری ذهنی برای حل سوالات و تست ها، بازیادآوری مطالب رو انجام میدی.
با این کارها مطالبی که یاد گرفتی رو سه قبضه می کنی و دیگه فراموش کردن مطالب برات به ندرت اتفاق می افته.
اجرای این مرحله برای اینکه نتیجه زحماتت رو از دست ندی خیلی خیلی ضروری و مهمه. یعنی اگه این مرحله رو انجام ندی هرچی رشته بودی، پنبه می شه.
مرحله پنجم: مرور آخر روز
در این مرحله با استفاده از همان یادداشت برداری هایی که در مرحله سوم انجام دادی، در اخرین وهله مطالعاتی روزانه، تمام انچیزی که در طی روز مطالعه کردی رو مجددا مرور و یادوآوری کن.
نکته:
اینکه گفتم در اخرین وهله مطالعاتی روزانه، مرور کنی دلیل علمی داره
دلیلش اینه که مغز شما وقتی که می خوابید اخرین مطالبی که خونده رو تا صبح مرور و دسته بندی می کنه و در واقع مشغول تخلیه اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به بلند مدته. دقیقا شبیه این می مونه که قبل از اینکه سیستم کامپیوتر خودتون رو خاموش کنید، اطلاعات خودتون رو ذخیره می کنید.
شما با اجرای این مرحله با مرور مجدد تمام آنچیزی که یاد گرفتید، وقتی که خواب هستید هم، دارید درس می خونید.
یادت باشه، بدون مرور، هر آموزشی بی نتیجه می مونه. مراحل مرور رو کاملا برات در بخش برنامه ریزی توضیح دادم.
نویسنده: سعید مقصودی خسروشاهی
