در برابر دروغگویی فرزندمان چه برخوردی داشته باشیم؟
اگه فرزندتان به شما دروغ گفت و شما متوجه شدید که دروغ می گوید، نباید آنرا ابراز کنید. در واقع نباید قصد مچ گیری و تحقیر او را داشته باشید. تنها به یک دلیل بسیار مهمتر؛ اینکه می خواهیم همچنان رابطه خوبی با او داشته باشیم.
اگر دروغگویی او را فاش کنیم، مخصوصا اگر در جمع دیگران باشد، دیگر حرمت ها از بین می رود و به سختی می توان رابطه مسالمت آمیزی با او برقرار کرد، ضمن اینکه با فاش کردن دروغگویی، آنها را به دروغگوهای حرفه ای تری تبدیل می کنیم. کاری که باید انجام دهیم این است که بدانیم چه عامل یا عواملی باعث شده به ما دروغ بگوید.
بچه ها زمانی به والدین دروغ می گوید که در کنارشان احساس امنیت روانی و جسمی نداشته باشند. و یکی از سوالاتی که والدین در هنگام دروغگویی فرزندشان باید از خود بپرسند این است که من چه اشتباهی در رفتارم داشته ام که باعث شده دروغ بگوید. البته منظور این نیست که همواره والدین باعث دروغگویی فرزندان می شوند بلکه عوامل دیگری که مربوط به نا آشنا بودن نوجوان در قبال اتفاقی که رخ داده است نیز می تواند در دروغگویی ناخودآگاه دخیل باشد. به هر حال بهتر است در این مواقع کمی دقیق باشیم تا بتوانیم درک درستی از شرایط پیش آمده داشته باشیم. ضمنا بعد از آنکه آب از آسیاب افتاد، می توانید در مورد علت اصلی دروغگویی از فرزندتان سوال بپرسید تا شما را بیشر با موقعیت پیش آمده و دلیل دروغگویی اش، آشنا کند.
دروغگویی یک پدیده است، نه علت
اگر فرزندتان به تکرار دروغگویی های خود ادامه می دهد، ناشی از یکسری عواملی است که باعث دوری و ترس از شما می شود. دروغگویی یه علامت هشدار دهنده است مبنی بر اینکه رابطه شما با فرزندتان، حال خوبی ندارد و هرچه زودتر باید نسبت به برطرف کردن موانع پیش رو اقدام کنید. در غیر اینصورت دروغگویی به یک سبک رفتاری و در گذر زمان به یک عادت رفتاری هیجان انگیزدر فرزند شما تبدیل می شود که می تواند تبعات جبران ناپذیری داشته باشد.
در برابر دروغگویی فرزندمان، چه برخوردی باید داشته باشیم؟
برای راهکار می خواهم از یک مفهوم به اسم پل طلایی که در فنون مذاکره کاربرد دارد، استفاده کنم. این مفهوم بیان می کند که اگر دشمن به شما حمله کرد و توانست از پل عبور کند، پل پشت سرش رو خراب نکنید، چون وقتی که دیگه راهی برای برگشت وجود نداشته باشد، تمام تلاشش رو به کار می گیرد تا شما رو شکست دهد. در این تکنیک نه تنها پل پشت سر را خراب نمی کنند، بلکه آنرا بسیار ارزشمند جلوه می دهند بطوری که پل پشت سر باید از طلا ساخته شود تا اگر دشمن خواست عقب نشینی کند، احساس کند که روی این پل طلایی، عقب نشینی یک افتخار است.
چطور از تکنیک پل طلایی در تربیت استفاده کنیم؟
در استفاده از تکنیک پل طلایی در برخورد با دروغگویی ما به هیچ عنوان قصد، مچ گیری، تحقیر، توبیخ، اهانت، برچسب زدن و غیره را نداریم، بلکه ما نه تنها نباید طرف مقابل را در منگنه قرار دهیم، بلکه موظف هستیم کمک کنیم تا خطای خودش رو آبرومندانه بپوشاند.
البته دقت داشته باشید که در این تکنیک قصد ما این نیست که خود را ساده لوح جلوه دهیم و اینطور وانمود کنیم که یک والد ناآگاه هستیم، بلکه اتفاقا با طرح اینکه نسبت به موضوع آگاهی داریم، دلیل اتفاق را به موضوعی غیر از خودش نسبت می دهیم که برای خود بتواند راه فراری پیدا کند و در دفعات بعدی، اشتباه یا دروغ دیگری مرتکب نشود.
با یک مثال چیزی رو که یادگرفتیم، کاربردی کنیم
وقتی مادری از نوجوان خودش می پرسد که: تو سیگار می کشی؟ نوجوان هم می گوید نه اصلا! مادر ممکن است یک لحظه اشتباه کند و بخواهد ثابت کند متوجه همه چیز است و واقعیت رو می داند. با بیان واقعیت اولین اتفاقی که می افتد، این است که قبح سیگار کشیدن، شکسته می شود و ممکن است نوجوان در ادامه بصورت علنی نیز به سیگار کشیدن خود اذعان کند. این در حالیست که نوجوان رفتار سیگار کشیدن را صرفا بدلیل امتحان کردن طعم یا لذت آن انجام داده است ولی بدلیل برخورد تندی که از طرف والدین مواجه شده است، این بار از روی لجبازی و اعلام استقلال به این رفتار خود ادامه می دهد.
رفتار درست این است که حتی اگر در خانه دیدیم که فیلتر سیگار افتاده است، می توانیم پل طلایی بسازیم و اینطور بگوییم که: آن مهمانی که سیگاری بود چرا فیلتر سیگارش را اینجا انداخته است. در این شرایط فرزند شما دیگر سپر نبرد خود را بر نمی دارد و شرایط پیش آمده را شرایط جنگی تلقی نمی کند و با همان پیش فرضی که شما مطرح کرده اید، در حالی که کم و بیش احتمال می دهد که شما به او شک کرده اید، از مخمصه پیش آمده فرار می کند.
با اجرا این تکنیک، شما به دلیل رفتار محترمانه و مودبانه ای که با فرزندتان داشته اید، او شما را به عنوان یک پایگاه امن روانی و قابل اعتماد تلقی خواهد کرد می تواند درباره موضوعات مختلفی که با آنها دچار چالش شده است، از شما راهنمایی بگیرد. ضمنا زمانی که فرزند شما احساس کند که هنوز حرمتی بین والد و فرزند وجود دارد، بیشتر رعایت می کند تا اشتباهی مرتکب نشود که نتواند آنرا بازگو کند.
نکته مهه در اجرا تکنیک پل طلایی
سخت است که به عنوان والد متوجه خطری در قبال فرزندتان بشوید ولی همچنان بتوانید کنترل خود را حفظ کنید و سعی کنید با روشی هدفمند و تربیت گر، نسبت به اتفاق پیش آمده، عکس العمل نشان دهید.
برای اینکه این تکنیک را بهتر اجرا کنید، نگرش های زیر را در ذهنتان بپرورانید:
- هیچگاه با یک پیشامد و یا رفتار بد از سوی فرزند، زندگی آینده او به نیستی و تباهی کشیده نخواهد شد. اشتباه کردن و زمین خوردن بخشی از فرآینده یادگیری و تربیت در فرزند است.
- ذهن خود را از تمرکز بر مسئله یا اتفاق پیش آمده به تمرکز بر راهکارهایی که بتواند از اتفاق مجدد آن پیشگیری کند، سوق دهید.
- اولویت ها را تشخیص دهید. مهمترین اولویت در روابط والد-فرزندی، حفظ ارتباطات است و نباید اجازه دهید یک اتفاق باعث فاصله گرفتن فرزند از شما شود ( مسئله بی تفاوتی یا سهل انگاری نیست). شما می توانید از واکنش هیجانی و آنی اجتناب کنید و بدنبال راهکارهایی بهتر برای برخورد با دروغگویی باشید.
نکته:
تکنیک پل طلایی در مراحل اولیه دروغگویی، کاربردی تر است.
نویسنده: سعید مقصودی خسروشاهی
