7 راهکار برای اینکه والدینی شاد و قدرتمند باشیم
در مباحث تربیتی فرزند، چاره ای نیست جز اینکه از دیوار کوتاه والدین بالا برویم. ما نمی توانیم از فرزندی که آگاهی، درک و بینش درستی نسبت به موضوعات ندارد، انتظار زیادی در کنترل رفتارهایش داشته باشیم. هر چند که بیش از 70% عملکرد های ما، پاسخ به رفتارهایی است که فرزندمان بروز داده است ولی این والدین هستند که باید با کسب مهارت های بیشتر، کنترل اوضاع را در دست بگیرند و واکنش های موثر و سازنده ای با فرزند خود در جهت امور تربیتی نشان دهند.
پدر یا مادر بودن مسئولیت بسیار سنگینی است. بسیاری اوقات به خود سخت می گیرد، تا فرزندتان در آرامش باشد، به امید موفقیت انها زندگی می کنید، تمام فکر و ذکرتان، انها هستند و از هیچ تلاشی در راستای موفقیت و کامیابی آنها دریغ نمی کنید و همه این کارها را در نهایت عشق و علاقه انجام می دهید و به همین دلیل هیچ گاه از انجام دادن این اقدامات، خسته نیستید و بلکه بدنبال فرصت های بیشتری هستید تا بتوانید عشق خود را بهتر به فرزندتان نشان دهید.
ولی امان از روزی که به هر دلیلی اتفاقات و اهداف تربیتی که در نظر گرفته ایم، به درستی محقق نمی شود. آنگاه است که احساس می کنیم دنیای دارد روی سرمان آوار می شود و هرچه امید و آرزو داشتیم به باد فنا می رود. در این حین احساس ناتوانی و غم فراوانی وجودمان را فرا می گیرد و متعصل و درمانده از اینکه چه بر فرزندمان خواهد آمد، به سوگ می نشینیم.
این احساسات در حالیست که به هیچ عنوان چنین شرایطی راه برون رفت ما از چالش ها نیست. گذر از چالش ها، به والدینی شاد و پر نشاط و نیز آگاه و قدرتمند نیاز دارد در همین راستا، در این مجال راهکار هایی را به شما معرفی می کنیم که بتوانید با بدست گرفتن کنترل اوضاع، از شما والدینی قوی تر و قدرتمندتر بسازد:
- خود را سرزنش نکنید
اولین واکنشی که پس از خطا نوجوان، والدین از خود می پرسند این است که:»» چه اشتباهی کردیم؟«« ولی آیا این بهترین سوال است؟
بسیاری از مواقع، شما به هیچ عنوان مقصر نیستید چراکه شما هر گز نمی توانید 100 درصد تاثیری که فرزند شما کسب می کند را در اختیار داشته باشید. والدین هر چقدر هم که از شیوه های تربیتی درست استفاده کنند، نمی توانند، تاثیرات ناشی از محیط مدرسه، محیط محله، اتفاقات و جریانات اجتماعی و ... را تحت کنترل داشته باشند. بنابراین سرزنش کردن خود، بجز اینکه برای شما احساس شکست خوردگی و عجز و ناتوانی بهمراه می آورد و اعتماد به نفس و خودباوری شما را نیز در سایر موقعیت ها، می گیرد.
در مورد اتفاقات نه زیاد مهم، نگران نباشید، فرزند شما در حال کسب شکست ها و تجربه های مثبت است و بجای سرزنش، بدنبال رفع ضعف های خود و نیز راهکار موثر در راستای حل موضوع باشید.
اگر به محض اینکه از مسئله یا اتفاقی منفی آگاه شدید و شروع به سرزنش خود کردید، این احساس بد، خود را بصورت دعوا و درگیری با فرزندتان بروز خواهد کرد و فرزند شما بدون اینکه عکس العملی نشان دهد، زین پس شخص دگیری را به عنوان محرم اسرار خود انتخاب خواهد کرد. پس بهتر است همیشه به گونه ای با فرزندتان، بخصوص نوجوان، بر خورد کنید که او با میل خودش و نه از روی ترس و اجبار به شما پناه آورند و با آرامش خاطر، شما را در جریان کارها و اتفاقات روزمره شان قرار دهند.
- برای خودتان وقت بگذارید
حتما زمان هایی را صرفا برای خودتان اختصاص دهید. شما نیز به آرامش و زندگی نیاز دارید. بعضی اوقات اینقدر درگیر مسائل منزل و تربیت فرزند هستید، که خودتان از زندگی غافل می شوید و احساس می کنید هیچ اهمیتی برای خودتان قائل نیستید و این اتفاق کام زندگی را برایتان تلخ می کند. فرزند شاد، نیاز به مادر و پدری شاد دارد. شما باید سعی کنید شادی و نشاط خود را در زندگی حفظ کنید.
این حق شماست که زندگی کنید. بنابراین فرصت هایی را برای خود ایجاد کنید تا در جمع دوستانه و یا مهمانی های دورهمی و یا هر فعالیتی که مورد علاقه شماست، شرکت داشته باشید و با تجدید قوا، با روحیه بهتری برای نورچشمان خود وقت و انرژی صرف کنید.
- شما گناهکار نیستید
وقتی فرزندتان اشتباهی مرتکب می شود و خود را به دردسر می اندازد، مقصر شما نیستید. شما هر چه در توان داشتید را انجام دادید. در این بین تاثیر تاثیرات محیط اجتماعی و تصمیمات فردی فرزند شما نیز دخیل است. به هیچ وجه و بر طبق هیچ اصولی نمی توان 100 درصد مسئولیت بروز یک اشتباه را به گردن والدین انداخت. این کاملا بی انصافی است که بگوئید اگر من پدر یا مادر خوبی بودم، این اتفاق نمی افتاد. ضمن اینکه بسیاری از اتفاقات، آنچنان بزرگ و مصیبت بار نسیتند که بخواهید خودتان را به محاکمه بکشید.
بعضی والدین صرف اینکه پدر و مادر هستند خود را در قبال همه رفتارهای فرزندشان مسئول می دانند و گمان می کنند بایستیی بتوانند تمام حرکات و افکار فرزندشان را تحت کنترل بگیرند و روی فرزندشان سلطه فکری و عملی داشته باشند. اگر قرار بر این باشد، ویژگی های انسانی فرزند چه می شود؟ تفاوت های ذاتی او را چگونه تعریف خواهیم کرد؟
بنابراین با گناهکار دانستن خود، انرژی و شور و نشاط را از خود و خانواده تان صلب نکنید. شما نیز به اندازه دیگران حق زندگی و شادمانی دارید. از این حق خود استفاده کنید و در کنار مسئولیت های پدر و مادری، زندگی کنید.
- اجازه بدهید بچه ها خودشان باشند
هر کدام از انسان با یکدیگر متفاوت هستند و فرزندان ما نیز همینطور. باید با توجه به ویژگی های شخصیتی فرزندمان، اجازه بدهیم دست به کارها و اقدامات متفاوتی بزنند. خانواده یک کارخانه تولید خودرو نیست که بخواهیم به محصولات هم شکل برسیم. باید اجازه داد فرزندمان آزادانه در فضا و چارچوبی مشخص به هویت و موجودیت خود دست پیدا کنند. در چارچوب این فضا زمین خودن و اشتباه کردن نه تنها بد نیست، بلکه بسیار هم عالیست. چرا که او را با تجاربی آشنا می کند که باعث جلوگیری از رویدادهای بد در آینده می شود.
بنابراین اگر قصد داشته باشید روی تک تک رفتار ها و گفتارهای فرزندتان، تسلط داشته باشید، هم خودتان را خسته می کنید و هم فرزندتان را از خود دورتر.
لذا با اعتقاد به آزادی و اختیاری که خداوند برای انسان ها قرار داده است، رفتار کنید و قصد این را نداشته باشید که اختیار و آزادی را از فرزندتان بگیرید و او را به فردی مطیع و فرمانبر تبدیل کنید.
- کمک بگیرید
گاهی کسی که از بیرون به موضوع نگاه می کند، بهترمی تواند رویدادها و اشتباهات را درک کند و با بیان آنها، به ما درک بهتری از موقعیت و شرایط را بدهد. ضمن اینکه وقتی مشکلاتمان را با کسی مطرح می کنیم خودمان هم بهتر می توانیم در مورد دلایل مختلف بروز مشکل، فکر کنیم و هم اینکه با ابراز همدردی که از طرف مقابل دریافت می کنیم، متوجه می شویم که تنها ما نیستیم که با فرزندش با چالش هایی روبروست و این امر، موضوعی رایج است.
- قدردانی کنید
شاید کار دشواری به نظر برسد ولی قدردانی از خوبی ها و محبت های فرزندتان معجزه می کند. هر نوجوانی دوست دارد مورد پذیرش قرار بگیرد و شیفته این است که از زبان والدینی که همواره زبان به انتقاد گشوده اند، کلمات و جملات مثبت بشنوند. نوجوانان بسیار نیازمند تعریف ها و تمجید های والدینشان هستند و بخش بزرگی از فرایند هویت یابی شان، با ارزیابی کردن رفتار والدین نسبت به خودشان، شکل می گیرد.
از محبت خارها گل می شود. مطمئن باشید با زبان تقدیر و محبتی که نسبت به فرزندتان دارید، میزان لجبازی و دوری او کمتر می شود و می توانید فضایی نزدیک تر و شادتر با هم داشته باشید.
- آگاهانه صبور باشید
تربیت اتفاقی یک باره نیست. نیاز به طی شدن فرایند رشد و فهم در نوجوانتان دارد. برخی اوقات باید اجازه داد زمان، تربیت فرزندتان را به پیش ببرد. بعضی اوقات باید اجازه داد، هیجانات و تخیلات فرزندتان خالی شود تا به منطق و استدلال برسد. همانطور که قبلا هم گفتیم، بخش مهمی از یادگیری از طریق تجربه بدست می آید.
ما هیچگاه از نوزاد دو ماهه انتظار سخن گفتن نداریم چون می دانیم خارج از توان و ظرفیت اوست. در دوره نوجوانی هم انتظار برخی کارها، برای نوجوان غیر منطقی و خارج از توان اوست. بنابراین باید منتظر ماند تا قدرت درک و اجرا برخی کارها را بدست آورد.
لذا تنش و دغدغه ای که از برخی اتفاقات به جان خود می خورانید، به همان میزان اشتباه است که انتظار کشیدن لحظه به لحظه برای صحبت کردن کودک دو ماهه اشتباه است.
آگاهانه صبور باشید و هرگاه متوجه نشانه هایی از رشد فکری و عاطفی فرزندتان در حد مورد نیازها شدید، انگاه می توانید کم کم، با اقداماتی هدفمند در مسیر افزایش قدرت درک نوجوانتان اقدام کنید.
با اجرای مواردی که گفته شد، می توانید حس رهایی و زندگی را لمس کنید و ضمن اینکه در جستجوی زندگی شادی برای خود هستید، توان این را داشته باشید شادی و نشاط را در فضای خانه نیز منتشر کنید چراکه فرزندتان نیز شدیدا بدنبال شادی و نشاط است و اگر بتوانید چنین فضایی را در منزل و ارتباطاتتان به جود آورید، آنها دلبسته محیط خانه خواهند ماند.
نویسنده: سعید مقصودی خسروشاهی
